Czarne charaktery: Mistrz

„Nie rozumiesz nienawiści tak jak ja. To ona każe mi żyć”. 

Studium w czasie i przestrzeni, czyli o postaci Mistrza dla początkujących.

Imię Mistrza jest nam wszystkim doskonale znane, mimo że odczucia wobec niego bardzo często bywają skrajne. Dla większości to oczywisty łotr i czarny charakter, dla innych postać „skrzywdzona”. Istnieje też wiele innych opinii na jego temat, których nie zamierzam przytaczać, bo nie o tym zamierzam pisać. A o czym? O Mistrzu, oczywiście. W niniejszym felietonie postaram się Wam pokrótce przybliżyć jego postać. Jeśli jesteś w trakcie oglądania klasycznych serii DW, dobrze się zastanów, czy chcesz kontynuować lekturę – treść zawiera drobne spoilery!

Metryczka
Rasa: Władca Czasu
Wiek: ???
Rodzinna planeta: Gallifrey
Najważniejszy aktor: Roger Delgado
Pierwszy raz pojawił się w: Terror of the Autons (1971)

W skrócie

Mistrz był w dzieciństwie przyjacielem Doktora. Jest to fakt, który kilkakrotnie przewijał się w historiach z jego udziałem; świetnym przykładem jest klasyczna historia The Time Monster (1972) albo świąteczne The End of Time (2009-2010). Jednakże Mistrz nie bawi się w żadne sentymenty, ponieważ za główny cel obrał sobie zniszczenie Doktora i Ziemi za wszelką cenę. By to osiągnąć, opracował dziesiątki scenariuszy, które, jak widać, do tej pory okazały się na ogół fiaskiem. Wiadomo, że Mistrz jest szalony, czego przyczyną jest odbyta w wieku ośmiu lat ceremonia inicjacji dla nowych uczniów Akademii Władców Czasów na Gallifrey. Inicjacja polegała na wpatrywaniu się w Wir Czasu, co w tym przypadku zaowocowało niekończącym się odgłosem bębnów nieustannie rozbrzmiewającym w umyśle Mistrza.

Istotnym elementem historii Mistrza jest jego spotkanie ze… Śmiercią. Rzecz działa się we wczesnych latach, gdy Mistrz i Doktor byli prześladowani przez niejakiego Torvika. Pewnego razu, aby ocalić życie swojego przyjaciela, Doktor był zmuszony do zabicia prześladowcy. Nawiedziła go wówczas personifikacja Śmierci, która nalegała, by Doktor został jej sługą. Doktor oczywiście odmówił, ale w zamian zaproponował na swoje miejsce Mistrza. Śmierć przystała na jego propozycję, a następnie sprawiła, że zapomniał o odbytym spotkaniu, jednak Doktor podświadomie ciągle czuł się w jakiś sposób winny losowi, jaki później przypadł w udziale Mistrzowi.

Mistrz, podobnie jak Doktor, uciekł z rodzinnej planety dzięki skradzionej TARDIS, jednakże jego motywy nigdy nie miały w sobie nic szlachetnego. Często sprzymierzał się z istotami, z którymi miał zbieżne poglądy, takimi jak Dalekowie, Nestene czy Rani. Z uwagi na to, że podczas licznych przygód limit jego regeneracji zaczął zbliżać się ku końcowi, w pewnym momencie zaczął przejmować cudze ciała, co nie zdołało uchronić go przed śmiercią.

Władcy Czasu wskrzesili go, by przysłużył się ojczyźnie jako wojownik w Wojnie Czasu, lecz Mistrz zdołał uciec i od tej pory działa z ukrycia pod wieloma aliasami – na przykład jako profesor Yana lub Harold Saxon.

Skradziona TARDIS

Jak już wspomniałam, Mistrz podróżuje dzięki przywłaszczonej sobie TARDIS wyposażonej w obwody maskujące (ang. chameleon circuit), dzięki którym może przybierać najróżniejsze kształty, na przykład antycznej kolumny, drzewka, białego kredensu, a nawet kominka. W przypadku TARDIS należącej do Doktora w pewnym momencie obwody przestały działać, dlatego właśnie ma stały kształt niebieskiej budki policyjnej. W starszych sezonach klasycznego Doktora Who wnętrze TARDIS Mistrza było identyczne z wystrojem tej należącej do Doktora, co wynikało z niskiego budżetu serialu, jednak z czasem zbudowano oddzielny set specjalnie na potrzeby scen kręconych wewnątrz „pojazdu” Mistrza.

Jak TARDIS wpadła w jego ręce? Sięgnijmy pamięcią wstecz, do czasów, gdy Mistrz był jeszcze członkiem Akademii. Podczas rewolty na Gallifrey Mistrz zamordował kanclerza Slanna, który został następcą Lorda Przewodniczącego, Pundata Trzeciego, ale nikt nie stanął po jego stronie i musiał ratować się ucieczką. Dalsze szczegóły znajdują się w opowiadaniu Birth of a Renegade autorstwa Erica Sawarda.

W słuchowiskach

W znaczącej części słuchowisk głosem Mistrza byli Geoffrey Beevers i Alex Macqueen. Historie w nich zawarte z pewnością oferują o wiele więcej rozrywki dla fanów Doktora, jednak z uwagi na fakt, że sama jeszcze nie miałam okazji dostać żadnego z nich w swoje ręce, wolałabym  skupić się na telewizyjnym Mistrzu.

Przykładowe słuchowiska: 

• Geoffrey Beevers – Dust Breeding, Master, Mastermind
• Alex Macqueen – UNIT Dominion, Time’s Horizon, Eyes of the Master, The Death of Hope, The Reviled, Masterplan

Ciekawostki:

• W słuchowisku The Hollows of Time, będącym adaptacją nigdy niezrealizowanego telewizyjnego scenariusza, pojawia się postać niejakiego profesora Streama, którego głosem był David Garfield. Profesor Stream w telewizyjnej wersji skryptu miał być jednym z pseudonimów Mistrza z czasów Szóstego Doktora, co niestety nie zostało zachowane w jego audio-adaptacji.

W Classic Who

Do tej pory w rolę Mistrza wcieliło się ośmioro aktorów, z których aż czterech w klasycznych seriach. Każda kreacja tej postaci jest na swój sposób niepowtarzalna, tak jak niepowtarzalne są inkarnacje Doktora. Postanowiłam w miarę bez istotnych spoilerów przybliżyć pokrótce sylwetki odtwórców roli Mistrza.

Roger Delgado (1971 – 1973)

Postać Mistrza wprowadzono w historii Terror of the Autons. Władcy Czasu ostrzegli przed jego przybyciem Doktora, którego grał wówczas Jon Pertwee (prywatnie bliski przyjaciel Rogera). Jego Mistrz przewijał się przez wiele historii trzeciej serii, często skrywając swą tożsamość pod różnymi przydomkami, by uniknąć natychmiastowego rozpoznania przez Doktora.

Na prośbę aktora wątek z udziałem tej postaci miał się zakończyć w historii The Final Game, w czym niestety przeszkodziła nagła śmierć Rogera, co w konsekwencji doprowadziło do dalszych inkarnacji Mistrza przez kolejnych aktorów. Pertwee często wspominał, że śmierć Rogera była jednym z istotnych czynników, które wpłynęły na jego rezygnację z roli Doktora.

Wystąpił w: The Mind of Evil, The Claws of Axos, Colony in Space, The Dæmons, The Sea Devils, The Time Monster, Frontier in Space.

Ciekawostki:

• Mimo że Delgado przyszedł na świat w Londynie, nie był rodowitym Brytyjczykiem – jego ojciec był Hiszpanem, a matka Francuzką.
• Roger Delgado zmarł w wieku 55 lat podczas wypadku w Turcji, gdzie kręcono Bell of Tibet – nigdy nieukończony film komediowy z jego udziałem.

Peter Pratt & Geoffrey Beevers (1976, 1981)

Peter Pratt był bezpośrednim następcą Rogera Delgado. Wraz z Geoffreyem Beeversem miał przyjemność odegrania roli Mistrza będącego u schyłku swego życia. Ta inkarnacja Mistrza stawiła czoła Doktorowi Toma Bakera. Geoffrey Beevers udzielił głosu Mistrzowi w wielu słuchowiskach Big Finish; przyczynił się także do tworzenia audiobooków z uniwersum DW takich jak Doctor Who and the Space War czy Doctor Who and the Doomsday Weapon. 

 Wystąpili w:  The Deadly Assassin (Pratt),  The Keeper of Traken (Beevers).

Anthony Ainley (1981 – 1989)

Anthony Ainley był czwartym aktorem odgrywającym rolę Mistrza. Po raz pierwszy pojawił się w odcinku The Keeper of Traken, w którym Mistrz porzuca swoje umierające, wyniszczone ciało i przejmuje cudze, przez co zmienia wygląd nie korzystając z możliwości regeneracji. Ta inkarnacja Mistrza pozostaje w serialu „przeżywając” trzy wcielenia Doktora, którego do anulowania produkcji w 1989 roku kolejno zagrali Peter Davison, Colin Baker i Sylvester McCoy. W historii The Mark of the Rani Mistrz stanął u boku tytułowej Rani – renegatki z Gallifrey – zagranej przez Kate O’Mara.

Wystąpił w: The Keeper of Traken, Logopolis, Castrovalva, Time-Flight, The King’s Demons, The Five Doctors, Planet of Fire, The Mark of the Rani, The Trial of a Time Lord, Survival.

Ciekawostki:

• W 1997 roku aktor użyczył swego głosu postaci Mistrza w grze komputerowej Destiny of the Doctors.

W filmie

W 1996 roku wyreżyserowano pełnometrażowy film, w którym pokazano regenerację Siódmego Doktora – Sylvestra McCoya zastąpił Paul McGann. Doktorowi zlecono przetransportowanie zwłok Mistrza na Gallifrey. Jak się jednak okazuje, arcywróg Doktora wcale nie umarł i jest w stanie stworzyć dziurę czasową, która przenosi pasażerów TARDIS do San Francisco końca lat dziewięćdziesiątych. Na Ziemi Mistrz przejmuje ciało kierowcy karetki – Bruce’a Gerhardta – a co się dzieje dalej? Zobaczcie sami.

Ciekawostki: 

• Eric Roberts do 2013 roku był jedynym aktorem amerykańskiego pochodzenia, który wystąpił w telewizyjnych produkcjach związanych z Doktorem Who (John Barrowman ma pochodzenie szkockie).
• Aktor jest jednym z niewielu artystów nominowanych do Oscara, którzy na swoim koncie mają też występ w DW.
• W 1996 roku film nagrodzono prestiżową nagrodą Saturn.
• Małżeństwo Gerhardtów (nazwisko nadano im w adaptacji literackiej filmu – Doctor Who – The Novel of the Film) zagrało prawdziwe małżeństwo: Eric i Eliza Roberts.

W New Who

Mija jedenaście lat. W 2005 roku wznowiono serial, a w końcu także „wskrzeszono” postać Mistrza. Z pewnością większość z Was z łatwością jest w stanie wymienić świeższe oblicza Mistrza, jednak z myślą o zagubionych lub początkujących fanach Doktora Who chciałabym przedstawić trzy następne wcielenia tej postaci.

Profesor Yana

Mistrz powrócił w 2007 roku w trzecim sezonie New Who, gdy Doktorem był David Tennant, a partnerowali mu Martha Jones (Freema Agyeman) i kapitan Jack Harkness (John Barrowman). W historii Utopia poznajemy tajemniczego profesora Yanę (w tej roli sir Derek Jacobi), właściciela zepsutego kieszonkowego zegarka, który jest łudząco podobny do tego należącego do Doktora. Mimo że Yana nie był w stanie sprecyzować, dlaczego wciąż nieustannie słyszy muzykę bębnów ani dlaczego słowa wypowiadane przez Doktora (takie jak Wir Czasu [ang. time vortex]) wydają mu się dziwnie znajome, w końcu otwiera zegarek i odkrywa swoją prawdziwą tożsamość. Świadomy swego właściwego pochodzenia, Mistrz atakuje asystentkę Yany (Chanto), która umierając zdołała śmiertelnie postrzelić swojego dawnego pana. Mistrz, zmuszony do regeneracji, przyjmuje młodszą inkarnację i ucieka na Ziemię zabierając  TARDIS, a zostawiając Doktora na planecie Malcassairo.

Wystąpił w: Utopia

Ciekawostki:

• Derek Jacobi pojawił się w roli Mistrza także w internetowej produkcji Scream of the Shalka. Webcast dostępny jest tutaj.

Harold Saxon

John Simm należy do jednej z moich ulubionych inkarnacji Mistrza. Pojawia się jeszcze w Utopii, gdzie w skradzionej Doktorowi TARDIS przenosi się do początku nowego tysiąclecia na Ziemi i przybiera imię Harolda Saxona. Cierpliwie buduje poparcie polityczne dla swojej nowej tożsamości, by z biegiem czasu zostać najpierw ministrem, a potem premierem Wielkiej Brytanii. Przy pomocy Sieci Archanioł (ang. Archangel Network) zyskuje coraz większą popularność i systematycznie toruje sobie drogę ku władzy. Saxon był także fundatorem eksperymentu Richarda Lazarusa (The Lazarus Experiment), zaprojektował dla UNIT-u lotniskowiec Valiant, a także zbudował dla siebie laserowy śrubokręt (ang. laser screwdriver). W późniejszym czasie zdołał schwytać Doktora, rodzinę Marthy Jones i kapitana Jacka. Dzięki DNA Doktora i danym zdobytym podczas przeprowadzonego eksperymentu Richarda Lazarusa, udaje mu się postarzyć Doktora o całe stulecie. W finale trzeciej serii Mistrz uczynił z Ziemi obóz niewolników pod rządami jego i rasy Toclafane, pragnąc rozciągnąć swoje imperium poza granice Układu Słonecznego. Jednak, jak wiemy z serialu, starania Mistrza okazują się bezowocne i wreszcie Mistrz umiera w ramionach Doktora, woląc raczej zginąć niż zawdzięczać życie jego łasce. Honorowo, prawda? A społeczeństwo Ziemi? Oficjalna wersja brzmi, że Saxon oszalał i zaginął bez śladu.

Nie był to koniec Mistrza, którego wskrzeszono w odcinku świątecznym Koniec czasu („The End of Time”). Uczynili to Uczniowie Saxona (ang. Disciples of Saxon) przy pomocy pierścienia należącego do Mistrza i biometrycznego wzoru, za który posłużyła dawna żona Saxona, Lucy. Lucy pragnęła zapobiec powrotowi Mistrza i w czasie jego rekonstrukcji spowodowała wybuch, który zabił wszystkich poza… Mistrzem. Aby pozostać przy życiu, Mistrz pochłaniał wielkie ilości jedzenia, a także wysysał energię życiową z ludzi. Jak dowiadujemy się później, zdołał zamienić prawie wszystkich ludzi w swoje kopie – z wyjątkiem Donny i Wilfreda. Jego ostatnim czynem jest zemsta na Rassilonie, który, zdaniem Mistrza,  jest sprawcą całego zła, które mu się przydarzyło. Gra więc „tego złego” do samego końca, czyli do momentu, gdy zostaje wrzucony wprost w ostatni dzień Wojny Czasu.

Wystąpił w:  Utopia, The Sound of Drums, Last of the Time Lords, The End of Time.

Missy

Aż do ósmej serii fani sądzili, że Mistrz przepadł bezpowrotnie… Mylili się, oczywiście. Przez całą ósmą serię tajemnicza Missy witała zmarłych u bram Nieba. Przez środowisko fanowskie przetoczyła się masa spekulacji na temat prawdziwej tożsamości postaci granej przez fenomenalną Michelle Gomez; sugerowano powrót Rani albo River i oczywiście Mistrza, lecz dopiero w odcinku Ciemna woda („Dark Water”) stało się jasne, że to właśnie Mistrz powrócił jako kobieta. To Missy podsunęła Clarze numer telefonu Doktora, dzięki czemu Clara została towarzyszką Jedenastego. Co działo się potem – wiemy. Mistrzyni ponownie spróbowała przejąć kontrolę nad światem, tym razem przy pomocy Cybermenów; gdy i ta próba okazała się porażką, podała Doktorowi fałszywe współrzędne Gallifrey, zwodząc go nadzieją na powrót na rodzinną planetę. Na końcu historii Clara chce zabić Missy, jednak gdy Doktor próbuje ją w tym wyręczyć, w Mistrzyni strzela jeden z Cybermenów, który okazuje się być przyjacielem Doktora z przeszłości (generał Alistair Gordon Lethbridge-Stewart, towarzysz trzeciej i czwartej inkarnacji Doktora).

Jak wiemy dzięki raportom z planu, Mistrzyni powróci w dziewiątej serii.

Mam nadzieję, że chociaż trochę Wam przybliżyłam postać i wcielenia Mistrza na przestrzeni lat. Jeżeli uważacie, że warto kontynuować serię artykułów o przeciwnikach Doktora, zarówno z klasycznych, jak i nowszych serii, bardzo proszę Was o sugestie, o kim chcielibyście poczytać. :)

Następny odcinek: Rani